YOKSULLUK NAFAKASI NEDİR ?
Boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek olan taraf, boşanmadaki kusuru diğer eşten fazla olmamak koşuluyla geçimi için, diğer eşten mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusurlu olması şartı aranmaz. Boşanma kararının kesinleşmesi ile hükmedilmiş tedbir nafakası sona erer ve hakim tarafından yoksulluk nafakasına hükmedilmiş ise yoksulluk nafakası ödenmeye devam eder.
Yoksulluk nafakasının ödenmesine toptan veya irat şeklinde karar verilebilir. İrat biçiminde ödenmesi söz konusu olduğu takdirde, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi, yoksulluğun ortadan kalkması, haysiyetsiz bir hayat sürmesi hallerinde nafaka borçlusunun açacağı bir dava ile mahkeme tarafından kaldırılır. Ayrıca tarafların mali durumlarının değişmesi hallerinde nafakanın artırılmasına veya azaltılmasına karar verilebilir.
Burada dikkat edilmesi gereken husus, yoksulluk nafakasının mutlaka talep edilmiş olmasıdır. Yani hakim boşanmayla birlikte kendiliğinden nafakaya hükmetmeyecektir. Yoksulluk nafakası, boşanmayla ilgili kararın kesinleşmesinden itibaren ödenmeye başlanacaktır. Yoksulluk nafakası, boşanma davası ile istenebileceği gibi ayrı bir dava açılarak da talep edilebilir. Boşanma davasının devamı sırasında talep edilen yoksulluk nafakasından ayrıca harç alınmaz. Ayrı bir dava ile talep edilmesi halinde buna ilişkin harcın ödenmesi gerekmektedir.
TEDBİR NAFAKASI NEDİR ?
Boşanma davası açan eş, kendisi ve kendisi ile birlikte yaşayan ergin olmayan çocukları için dava tarihinden itibaren tedbir nafakası isteminde bulunabilir. Tedbir nafakası kısaca, boşanma davası hakkındaki karar kesinleşinceye kadar ekonomik açıdan zor durumda bulunan eşe ödenen geçici bir nafakadır. Medeni Kanun gereği eşler evin geçimine, çocukların bakımına, eğitime ve gözetimine özen göstermek zorundadır. Boşanma davasının açılması ile eşlerin ayrı yaşama hakkı doğduğundan, açılan boşanma davasında davacının kusurlu olup olmadığı araştırılmaksızın, tarafların ekonomik gücü ve gelirleri oranında bir tedbir nafakasına hükmedilir. Uygulamada tarafların ekonomik durumu hakkında yeterli bilgi edinilinceye kadar tedbir nafakasına hükmedilmediği görülmektedir. Ancak tedbir nafakası ödenmesine ne zaman karar verilirse verilsin nafakanın başlangıç tarihi dava veya istem tarihi olacaktır.
Boşanma davası hakkındaki hüküm kesinleşinceye kadar verilen tedbir nafakası, kararın kesinleşmesiyle sona ereceğinden, şartların oluşması halinde taraflar yoksulluk nafakası ve iştirak nafakası almaya devam edebilirler.
Tedbir nafakası ödenmediği takdirde icra takibine konu olabilmektedir. Mahkemeden tedbir nafakası talep etmek ve tedbir nafakasını icra takibi yolu ile tahsil etmek için deneyimli bir boşanma avukatıyla birlikte çalışmanızda yarar vardır.
İŞTİRAK NAFAKASI NEDİR ?
İştirak nafakası kısa tabirle, çocukların bakımı ve eğitim giderleri için ödenen nafakadır. TMK md. 335/1'e göre ergin olmayan çocuklar anne ve babalarının ortak velayeti altındadır. Çocuklar üzerindeki velayet çocuğun ergin olması ile yani 18 yaşını doldurması ile son bulacaktır. Bu kapsamda velayet altındaki çocuklar için ödenen iştirak nafakası da çocuğun ergin olması ile kendiliğinden son bulacaktır.
Evlilik birliği devam ederken taraflar velayet hakkını birlikte kullanırlar. Ancak anne veya babadan birinin açtığı boşanma davasında, mahkeme tarafların boşanmasına karar verdiği taktirde çocukların velayetini anne veya babadan birine verir. Bu durumda diğer eşin, çocukların üstündeki velayet hakkı sona erer. Hakim velayeti bir tarafa verirken, diğer taraf ile çocukların arasında kişisel ilişki kurulmasına karar verir.
Çocuğun velayeti kendisine verilmiş olan taraf ona bakmak, onu beslemek ve barındırmakla yükümlüdür. Buna karşılık çocuğun velayeti kendisine verilmeyen taraf, mali gücüne göre ve hakimin belirleyeceği miktarda, çocuğun bakım ve eğitim giderine katılmak zorundadır. Hakim tarafından belirlenen bu nafakaya iştirak nafakası denir. İştirak nafakası, barınma, giyinme, beslenme, eğitim, sağlık ve ulaşım gibi zaruri giderlerden oluşur.
Boşanma davasında karara bağlanan iştirak nafakası, boşanma hükmünün kesinleşmesi ile başlar, lehine nafaka bağlanan çocuğun ergin olmasına kadar devam eder. Çocuğun ergin olacak yaşı geçecek şekilde iştirak nafakasına hükmedilemez.
Şayet yukarıda bahsi geçen nafaka türlerinden birini almaya hak ettiğinizi, nafaka miktarının artırılması gerektiğini veya nafakanın kaldırılması gerektiğini düşünüyorsunuz konusunda uzman bir boşanma avukatıyla görüşmenizde yarar vardır.